IndexLast Update: 2025-08-08 13:44:33

Reorganiseren

In een reorganisatie worden een organisatie en werknemers in een keer omgegooid en vrijwel altijd een grote hoeveelheid overlast en leed veroorzaakt door het ontwrichten van structuren en het ontslaan van medewerkers.

Elk systeem, bedrijf of organisatie is niet zonder reden zoals het is, maar vanaf een beginsituatie over langere tijd, in kleine stapjes, vaak door onopvallende acties van individuele werknemers, gegroeid en geëvolueerd. Een drastische verandering, zoals een reorganisatie, vernietigt deze ontwikkeling.

Meestal wordt een reorganisatie uitgevoerd door een kleine groep, vaak tijdelijke leidinggevenden. Meestal ontbreekt bij deze groep interesse en kennis van de organisatie en werkzaamheden. Men is uitsluitend bezig met zelf scoren door het gestelde doel en dit is het uitvoeren van de geplande reorganisatie binnen de gestelde, meestal willekeurige, deadline, bijvoorbeeld het lopende boekjaar. Of de reorganisatie inderdaad leidt tot verbetering is voor deze groep managers niet interessant. Naar de inhoudelijke kant van de reorganisatie wordt daarom niet gekeken.

Echter, het is niet waarschijnlijk dat de kleine groep managers of bestuurders die de reorganisatie uitvoert, vaak zonder kennis van werkzaamheden of onderzoek vooraf en zonder betrokkenheid bij de betreffende organisatie of bedrijf, zoals in het geval van interim management, in korte tijd beter nadenkt en meer inzicht heeft dan een grote groep mensen heeft opgebouwd over lange tijd.

Veranderen zonder te weten wat er mis is en daarmee wat er veranderd moet worden is gokken en de kans dat dit zal leiden tot verbetering is gering. Een reorganisatie is de grootst mogelijke verandering en zo de grootst mogelijke gok, waarbij vooraf eigenlijk al bekend is dat een totale herstructurering, zoals een reorganisatie, de oplossing waarschijnlijk niet zal zijn. De kans dat dit zal leiden tot een beter functioneren van de organisatie is nihil, dit in tegenstelling tot de kans op omvangrijke schade. Vervolgens wordt het effect van de reorganisatie niet gecontroleerd.

In de praktijk is dit deorganisatie, ruimen de werknemers de rommel op en zorgen ze ervoor dat de boel weer gaat draaien. Met een beetje pech gaat dit niet snel genoeg en dan is opnieuw reorganiseren "helaas" nodig, zodat door de reorganiseerders opnieuw kunnen scoren. Naarmate de toegebrachte schade door reorganisaties groter is, wordt er meer gereorganiseerd en eenmaal begonnen weet men niet meer van stoppen. Bij de overheid is dit nog sterker dan bij bedrijven. Bij bedrijven is er terugkoppeling op het resultaat, maar bij de overheid niet. Als men bij een bedrijf verkeerd of teveel reorganiseert, waardoor het niet meer goed functioneert, ziet men dit terug als lagere winst of zelfs faillissement. Bij de overheid blijft het resultaat onzichtbaar en is een reorganisatie een gegarandeerd succes voor degene die deze heeft bedacht of uitgevoerd. Vanzelfsprekend is dergelijke reorganisatie een brevet van onvermogen aan de werknemers die in jaren werk door velen de organisatie vorm hebben gegeven.

Bij problemen oplossen is de eerste vraag naar de oorzaak en daarmee wat er mis is met het huidige systeem. Naarmate een systeem, maatschappij, organisatie of bedrijf groter en ingewikkelder wordt, is het antwoord op deze vraag lastiger te vinden. Vaak is dit onderzoek meer werk dan het oplossen zelf, vandaar de verleiding het over te slaan. De oplossing is echter vrijwel nooit een totale herstructurering of van het systeem, zoals een reorganisatie, maar meestal een enkele of een paar gerichte aanpassingen. Alleen als de functie van de organisatie drastisch verandert, bijvoorbeeld een fabriek die van de ene op de andere dag andere producten gaat maken, kan een reorganisatie nuttig zijn. Reorganiseren om een organisatie te verbeteren is kansloos.

Problemen komen niet vanzelf en gaan niet vanzelf weg. Wel worden betere oplossingen vaak spontaan gekozen als deze er blijken te zijn. Dit maakt dat huidige, in de tijd gegroeide, structuren vaak de beste zijn. Een goedkopere en zekerder weg dan reorganiseren is problemen stuk voor stuk onderzoeken en oplossen in een langzaam proces dat continu kan worden geëvalueerd en teruggedraaid indien nodig, gestuurd en gedragen door medewerkers en kennis van werkzaamheden, die de medewerkers maar niet het management bezitten. Aantallen werknemers kunnen worden verminderd door gebruik te maken van natuurlijk verloop. Evolutie in plaats van revolutie dus.