IndexLast Update: 2025-08-06 14:20:58
Over deze begrippen wordt veel gepraat en geroepen, maar vaak zonder dat eerst wordt bepaald wat ermee wordt bedoeld en dit leidt tot verwarring.
Een definitie van belediging wordt in de wet niet verder uitgewerkt. Of iets een belediging is moet daarom geval tot geval worden bekeken. Is het echter mogelijk om iets dat niet is gedefinieerd strafbaar te stellen? Bijvoorbeeld het weigeren van een handdruk geldt als een ernstige belediging, maar moet dit daarom strafbaar zijn?
Artikel 1 van de Nederlandse grondwet zegt: "Allen die zich in Nederland bevinden worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook is niet toegestaan."
De eerste zin zegt ruwweg dat mensen worden behandeld op grond van wat deze willen, doen of hebben gedaan en niet op grond van hoe ze eruit zien, wie ze zijn of wat ze geloven of denken. Dit wordt ook gebruikt in de rechtspraak. Als je bijvoorbeeld iemand wil beschuldigen en bestraffen voor inbraak, moet je niet kijken naar de inbreker maar naar de inbraak. Een gegeven dat de vader van de beschuldigde inbreker was mag niet worden gebruikt en zelfs niet genoemd om te voorkomen dat het toch gaat meetellen in mensen hun gevoel. Het gaat om het geval en dit is deze inbraak, op dit moment door deze beschuldigde als dit inderdaad bewezen is. Wie de beschuldigde is maakt geen verschil.
De tweede zin werkt de eerste zin verder uit, maar geeft ook een betekenis aan het woord discriminatie, namelijk anders behandelen. Dit is ook de betekenis die veelal wordt gebruikt in de politiek. Discriminatie betekent daar anders behandelen vanwege de persoon en dit is strafbaar.
Volgens het woordenboek is discrimineren gelijk aan onderscheid maken en dit is niet hetzelfde als anders behandelen. Onderscheid maken doen we allemaal de hele dag en onderscheid tussen mensen is een wezenlijk deel van een samenleving. Leraren zijn geen bouwvakkers, mannen zijn geen vrouwen en een lichte huidskleur is niet donker. Dit soort constateringen moet je kunnen doen, wil je met elkaar in gesprek kunnen blijven. Als je het discriminatie gaat noemen, terwijl met discriminatie wordt bedoeld anders behandelen, en het onderscheid maken daardoor in een kwaad daglicht stelt, creëer je verwarring en maak je integratie onmogelijk omdat je niet toelaat elkaars verschillen te noemen en erover te praten of zelfs te onderhandelen als ze leiden tot belangenconflicten, zoals dit kan zijn bij verschillende geloofsovertuigingen.
Discriminatie in de zin van het woordenboek en discriminatie in de zin van de wet zijn verschillend. Bij een discussie moet duidelijk zijn wat wordt bedoeld met discriminatie daarom moet worden aangegeven of het gaat om discriminatie als onderscheid maken of discriminatie als anders behandelen op grond van onderscheid. Het eerste is prima, het tweede verboden.
Het begrip haat zaaien is niet gedefinieerd en onnodig, want het kan uitsluitend gaan om het aanzetten tot discriminatie en dit was al verboden. Verder verbieden is dan onnodig.
Laster en smaad zijn beschuldigingen zonder bewijs of een poging daartoe. In het geval van laster zijn de beschuldigingen niet waar, in het geval van smaad is het niet bekend. In de rechtspraak geldt dat wie stelt bewijst en dan mag je niet beschuldigen zonder de intentie te hebben te bewijzen. Dit betekent dat je als je iemand beschuldigt, deze moet aanklagen, met het risico dat je de zaak verliest met negatieve gevolgen voor jezelf. Laster en smaad zijn verboden.
Een mening is een som van argumenten en dreigementen die maakt hoe iemand ergens over denkt. Een mening kan een belediging zijn als deze zo wordt opgevat. Maar er is meer aan de hand. Het verschil tussen een mening en een argument of beschuldiging is dat een mening niet waar of onwaar kan zijn, omdat een mening niet verifieerbaar is. Een mening is wat iemand vindt, niet iets dat wel of niet waar is. "Ik vind dit lelijk." is een mening en is niet waar of onwaar omdat een ander hetzelfde mooi kan vinden. "Dit is lelijk." is onzin. Het is slechts jouw mening en misschien ook die van de groep waar je vindt dat je bijhoort of van je gezelschap, maar nog steeds gaat dan om "vinden" en niet op "zijn". Een mening die waar of onwaar kan zijn is geen mening en valt daarom niet onder vrijheid van meningsuiting, maar is bijvoorbeeld een beschuldiging en je bent niet vrij een beschuldiging te verspreiden zonder deze te bewijzen.
Degene die wordt beschuldigd hoeft niet zijn onschuld te bewijzen en mag daar ook niet toe worden gedwongen. Als je bijvoorbeeld een ander beschuldigt van diefstal, moet je ook bewijzen dat het waar is. Doe je dit niet, dan dwing je de ander zijn onschuld te bewijzen, omdat anders zijn of haar naam is beschadigd en dit is onrecht. Hetzelfde geldt in de maatschappij.
In Nederland geldt vrijheid van meningsuiting, maar niet van meningen die beschuldigingen, laster of smaad in zich hebben of aanzetten tot discriminatie, want overtreden van de wet of hiertoe aanzetten is verboden.
Iemand vervolgen vanwege zijn afkomst of geloof is discriminatie. De persoon wordt anders behandeld dan anderen, namelijk vervolgd om wie hij is of wat hij denkt, en niet om iets dat hij doet of zou hebben gedaan. Dingen die iemand doet vanwege afkomst of geloof zijn toegelaten zolang ze niet verboden zijn en als ze overlast veroorzaken zal hierover moeten worden onderhandeld. Deze onderhandeling gaat niet over geloof, maar om wat iemand wel of niet doet. Een eventueel geloof speelt hier geen rol. Het gaat om de overlast.
De Nazi's beschuldigden de Joden van alle problemen die er toendertijd waren in Duitsland en gingen ze daarom vervolgen. Dit is zowel laster, smaad als discriminatie. De beschuldigingen werden immers niet bewezen en vervolgens werden mensen ongelijk behandeld om wie ze waren, niet om wat ze deden. De behandeling in strijd met alle basisprincipes van beschaving.
Een geloof aanvallen en roepen dat je het een verkeerd, slecht, onmenselijk of primitief geloof vindt mag, zolang je de mensen die het geloof belijden niet anders behandelt en ook anderen niet aanmoedigt om dit te doen. Praten en discussiëren over geloof of ideeën is wezenlijk onderdeel van een samenleving waarin verschillend denkende mensen toch met elkaar proberen samen te leven.
Roepen dat iemand lelijk haar heeft en dat je die persoon daarom haat en anderen aanmoedigen hetzelfde te vinden is prima. Er is geen beschuldiging zonder bewijs, want iedereen kan het haar zien, en dus geen laster of smaad. Ook is er geen discriminatie zolang de persoon niet anders wordt behandeld vanwege een mening over het haar. Haten is nog steeds niet hetzelfde als anders behandelen.
Een spotprent kan laster of smaad zijn als hij de persoon die erop staat dwingt zich te verdedigen, bijvoorbeeld doordat de prent de persoon weergeeft als dief. Ook kan het zijn dat de spotprent aanzet tot discriminatie. In deze gevallen kan de spotprent worden verboden. Dat de persoon of anderen zich door de spotprent beledigd voelen is hun eigen keuze en kan daarom niet strafbaar zijn voor de maker van de spotprent.
Bij iemand uitschelden hangt het er vanaf wat er wordt gezegd. Iemand uitschelden voor dief mag strict genomen niet zonder dat je bewijst dat het waar is. Iemand uitschelden kan ook zijn om hem in te delen in een bepaalde groep en daarmee te discrimineren of anderen daartoe aan te zetten. Welke of wat voor groep maakt geen verschil. Ook is het zo dat een conflict vaak begint met rustig praten, daarna gaat men schelden en daarna geweld gebruiken. In deze zin is uitschelden een vorm van verbaal geweld en zouden er, net als bij echt geweld, vraagtekens bij kunnen worden gezet. Onderscheid maken door uitschelden is al snel discriminatie. Waarschijnlijk is het het meest zinnig om uitschelden ofwel geheel toe te laten ofwel geheel te verbieden.
Een verbod op hoofddoekjes is discriminatie tenzij alle tekenen van geloof, bijvoorbeeld kruisjes, verboden worden.
Zet overigens een programma als wegmisbruikers niet aan tot discriminatie? Van een bepaalde groep worden alleen negatieve gevallen getoond en wordt het gedrag immers zwart gemaakt?
Iemand uitmaken voor neger, Jood of homo. Sinds wanneer zijn dit scheldwoorden? Dit zien als discriminatie en strafbaar stellen is discriminatie omdat het de aanduidingen "neger", "Jood" of "homo" interpreteert als negatief en daarmee diskwalificeert. Als het gebruik van de aanduidingen echter aanzet tot of rechtvaardiging is voor anders behandelen is het discriminatie en verboden.
In een museum het woord Eskimo of neger gebruiken in een beschrijving van een voorwerp. Dit is geen oproep tot of rechtvaardiging voor anders behandelen, maar zuiver het maken van onderscheid. Dit is geen discriminatie.
Verbieden van het woord "neger". Dit verbiedt een specifiek mensenras te noemen wat het is, zonder dat dit geldt voor de andere mensenrassen. Dit is pure discriminatie: een neger mag geen neger genoemd worden, want dit zou negatief zijn. Hoezo negatief? Een neger is een neger en daar is niets mis mee. Gewoon noemen wat het is, net als bij anderen.
Zwarte Piet: er wordt niet anders behandeld en ook niet aangezet tot anders behandelen. Geen discriminatie.
Haat zaaien. Wat hieronder wordt verstaan is niet geheel duidelijk. Sommigen vinden het "aanzetten tot haat". Dit mag echter gewoon. Je mag best iemand of een groep haten. Dit is jouw mening en deze mag je zelfs uiten, zolang je de persoon of groep maar niet anders behandelt. Deze definitie helpt dus niet veel. Je zou het kunnen zien als aanzetten tot meningsverschillen of twist. Dit mag echter ook. Elke politieke partij doet dit om kiezers te winnen. Een andere definitie is "aanzetten tot discriminatie". Door mensen of groepen zwart te maken zou dan worden geprobeerd uit te lokken dat deze anders worden behandeld, bijvoorbeeld dat er geweld wordt gebruikt. Dit mag niet, want je mag niet aanzetten tot dingen die niet mogen. Je mag immers ook niet iemand aanzetten een ander te vermoorden. Als "haat zaaien" echter hetzelfde is als "aanzetten tot discriminatie", noem het dan ook zo en schaf het begrip "haat zaaien" af. Hoeft er niet meer over te worden gediscussieerd en is het meteen strafbaar. Invoeren van een wet die "haat zaaien" toelaat voor "politici" maar verbiedt voor burgers is meten met twee maten en bovendien zijn de groepen niet goed gedefinieerd. Wie zijn immers "politici"? Ook burgers kunnen doen aan politiek en hebben recht op dezelfde vrijheid van meningsuiting als politici. Dit wordt al snel discriminatie en maakt de wet strijdig met artikel 1 van de grondwet.
Haat zaaien is een onzinbegrip en aanzetten tot discriminatie was al verboden voor burgers en politici gelijk.
"Zie die donkere man daar?" Dit verschilt niet van "Zie je die grote man daar?" De donkere man wordt niet anders behandeld en het is dus geen discriminatie. Dit discriminatie noemen beoordeelt een donkere huidskleur als negatief en leidt tot anders behandelen van iemand met een donkere huidskleur, omdat je van deze persoon de huidskleur niet mag noemen, maar van anderen wel.
Meer vrouwen en mensen met een migrantenachtergrond in dienst nemen. Waarom? Je wil gewoon de meest geschikte kandidaten. Misschien om achterstand uit het verleden in te lopen? Maar is dit op een goede manier mogelijk? Is positief discrimineren de weg? Sterker, tegenover positief discrimineren van de ene groep staat negatief discrimineren van de andere groep. Gelijke geschiktheid is nooit. Aannemen op basis van geschiktheid dus.
Je moet je meer bewijzen. Ik ben vrouw, dus ik moet mij meer bewijzen. Dit is vast waar. Ik ben man en er wordt minder van mij geaccepteerd. Dit is ook waar. Dit soort dingen is heel gewoon. Als je ergens de eerste in bent, moet je je bewijzen, maar zijn de verwachtingen lager. Zo niet, zijn de verwachtingen hoger en kun je je minder permitteren. Het is heel simpel. Je bent wie je bent in een gegeven context, en daar moet je naar handelen en wordt je op beoordeeld.
Bepaalde dingen kunnen waar zijn en moeten niet automatisch worden afgedaan als discriminerend, zeker niet als ze problemen signaleren. Als bijvoorbeeld 90% van een bepaalde bevolkingsgroep crimineel is en van een andere bevolkingsgroep maar 20%, is het niet onredelijk bij iemand uit de eerste bevolkingsgroep er meer rekening mee te houden dat deze crimineel zou kunnen zijn. Sterker, autoverzekeringsmaatschappijen die menen te zien dat relatief veel aanrijdingen worden veroorzaakt door jonge mannen en voor deze groep de premies verhogen maken zowel onderscheid en behandelen anders, maar niemand vindt het "discriminatie".
Dit soort dingen zien als discriminatie en daarom verbieden veroorzaakt juist discriminatie, omdat het de achterliggende gedachte niet ontkracht en ook het eventuele achterliggende probleem niet oplost, waardoor er niets anders overblijft dan inderdaad anders te behandelen. Een extreem voorbeeld is dat je zelfs niet kunt verwachten dat een bedrijf sollicitatiebrieven met buitenlandse namen hetzelfde behandelt als brieven met Nederlandse namen als het bedrijf denkt dat bij mensen met een niet Nederlandse afkomst de kans groter is dat ze de taal niet goed spreken en ze daarom minder productief zullen zijn. Ook al is dit regelrecht anders behandelen op basis van de persoon en zelfs alleen de naam. Het bedrijf wil echter overleven en winst maken en gebruikt daarvoor ook ook dit soort aannames.
In dit soort gevallen is het om te beginnen nodig om uit te zoeken of de constatering, al dan niet op grond van statistiek, inderdaad waar is. Is het inderdaad zo dat 90% van een bepaalde bevolkingsgroep crimineel is? Zo niet, dan kan de bewering direct worden afgedaan als onzin en daarmee is het discriminatieprobleem voorbij. Is bewering wel waar, dan is het zaak om uit te zoeken waar het probleem vandaan komt en het op te lossen, bijvoorbeeld door beter taalonderwijs aan allochtonen. Daarnaast geeft dit soort dingen afdoen als discriminatie degene die er schade van ondervindt het gevoel dat de waarheid niet gesproken mag worden en er juist positief wordt gediscrimineerd. Dit leidt tot gevoel van onrecht en onderdrukking en daardoor eerder tot meer in plaats van minder discriminatie, maar dan heimelijk.
Waarom mag je iemand wel "moslim" noemen, maar mag je iemand niet "neger" noemen? Discriminatie gaat toch ook net zo goed om ras als geloof? Je mag dus het ras niet noemen, maar het geloof wel...?
Onderscheid maken "discriminatie" noemen in de zin van de wet is zelf discriminatie omdat het de onderscheiden groepen diskwalificeert ten opzichte van de andere groepen en daarmee oproept tot anders behandelen. Op dit moment wordt dit voortdurend gedaan en leidt het tot steeds verdergaande discriminatie en intolerantie.
De huidige maatschappelijke discussie over belediging, mening en discriminatie is overbodig en leidt uitsluitend tot verwarring en onnodige conflicten en daardoor juist tot de haat en discriminatie die de discussie pretendeert tegen te gaan. Verschillen moeten mogen worden genoemd zodat erover kan worden gepraat. De huidige discussie laat dit niet toe, omdat deze doet alsof "onderscheid maken" en "anders behandelen" hetzelfde zijn.