IndexLast Update: 2025-08-03 13:53:59
Techniek is om dingen mogelijk of gemakkelijker maken, niet om te bepalen hoe er gewerkt moet worden. Techniek volgt werkzaamheden of gebruikerswensen. Het is niet de bedoeling dat door een nieuw systeem dingen niet meer kunnen die eerder, of zonder systeem, bijvoorbeeld met pen en papier, wel konden en dit is geen reden deze dingen niet meer te doen, maar reden om het systeem aan te passen en anders af te schaffen.
Een voorbeeld is een diagnose-behandelingssysteem dat moet worden gebruikt door artsen, waarin alle mogelijke ziekten en behandelingen vooraf zijn vastgelegd. Dit alsof automatiseerders en verzekeringsmaatschappijen weten wat voor ziekten en behandelingen er zijn en hoe en in wat voor combinaties behandelingen moeten worden gedaan. Dit weet niemand, behalve de arts die de behandeling doet. Daarbij verandert het per dag, per patiënt, per ziektebeeld, alleen al omdat patiënten verschillen en gezondheidszorg zich ontwikkelt. Vastleggen blokkeert vooruitgang, keuze van de meest geschikte behandeling per individu en efficiënt werken, bijvoorbeeld door behandelingen te combineren.
Het kan zinnig zijn standaard administratieve handelingen gemakkelijker te maken, bijvoorbeeld door een systeem met categorieën voor dingen die vaak voorkomen, zodat deze niet steeds opnieuw hoeven te worden ingevuld. Dit voorkomt ook inconsistenties, doordat bij keuzes uit een menu, systematisch dezelfde woorden voor dezelfde keuzes worden opgeslagen. Zonder menu kan een gebruiker spelfouten maken en mogelijk verschillende synoniemen voor een zelfde begrip gebruiken, wat fouten kan veroorzaken en het terugvinden van data moeilijker tot onmogelijk kan maken.
Tegelijk kan het systeem er dan voor zorgen dat zaken niet worden vergeten en dat rapporten en rekeningen in een vaste vorm worden uitprint zodat deze geen fouten bevatten, juridisch in orde zijn en door zoveel mogelijk mensen relatief gemakkelijk te begrijpen. De vrijheid voor de gebruiker om de werkelijke informatie in te voeren, zoals deze er was voor de invoering van het systeem, moet echter niet alleen behouden blijven maar uitgangspunt zijn voor het nieuwe systeem. De techniek bepaalt niet het nieuwe werken, maar is een aanvulling om het oude werken efficiënter te maken en uit te breiden.
In tegenstelling tot wat veel automatiseerders denken, is bijvoorbeeld niet het door de programmeur bedachte menu, maar het vrije invoerveld, zoals dit er was voordat het computersysteem werd ingevoerd en er nog met pen en papier werd gewerkt, uitgangspunt. Het menu is slechts aanvulling om niet steeds het vrije invoerveld te hoeven invullen voor standaard zaken en zo fouten te voorkomen. Hetzelfde geldt voor een categorie "overig". Alles is "overig" totdat je weet wat het is en programmeurs weten dit vaak niet.
Vrije invoervelden of menukeuzes als "weet niet", "onbekend" of "anders" worden vaak juist weggelaten omdat men "feiten" wil en daarom niet wil dat dit soort keuzes worden gebruikt. Echter, deze menukeuzes zijn misschien niet optimaal, maar ook niet fout en gemakkelijk terug te vinden en dan verbeterbaar, ofwel door aanpassing door de gebruiker, bijvoorbeeld omdat deze de categorieën niet heeft begrepen, ofwel door aanpassing van het systeem.
Een onjuiste keuze gemaakt omdat de juiste keuze in het menu ontbreekt is fout en bovendien onzichtbaar en resulteren in foute data in het systeem die niet meer kunnen worden teruggevonden omdat ze niet kunnen worden onderscheiden van de andere data en daardoor niet meer kunnen worden gecorrigeerd. Vervolgens hebben deze fouten werkelijke gevolgen omdat ze leiden tot verkeerde beslissingen en acties. Vrije invoervelden en categorieën "overig" of "weet niet" zijn cruciaal om corrupte data in automatiseringssystemen te voorkomen. Automatiseerders realiseren zich vaak onvoldoende dat ze de werkelijkheid onvoldoende kennen en deze bovendien in de tijd verandert, vaak zelfs onder invloed van de invoering van het nieuwe geautomatiseerde systeem.
Een grappig voorbeeld is een categorie voor werken in het systeem zelf, zoals een categorie "uren schrijven" in een urenschrijfsysteem. Deze ontbreekt vrijwel in elk systeem. En laat dit nou precies de enige categorie zijn waarvan een programmeur 100% zeker is dat deze bestaat omdat hij gaat over het systeem zelf, tenminste, als het wordt gebruikt...
Door bij automatiseren uit te gaan van bestaande werkwijzen en ruimte te laten voor verandering wordt het nieuwe systeem een aanvulling en verbetering in plaats van een dwangbuis die vakmensen dwingt te werken op manieren voorgeschreven door niet vakmensen. Je zou kunnen zeggen dat techniek de mogelijkheid in zich hebben deze niet te gebruiken. Dit is een variant van het correspondentie-beginsel in de wetenschap, dat zegt dat een nieuwe theorie een oude theorie die heeft bewezen goed te werken moet toelaten voor de gevallen waarin de oude theorie heeft bewezen te werken.