IndexLast Update: 2025-07-25 19:48:07
Na de eerste financiële crisis is ook een no-claim op de ziektekostenverzekering als bezuinigingsmaatregel ingevoerd (en weer afgeschaft). De politieke vraag was of men dit moreel acceptabel vond en hier ging de gevoerde discussie over. Het antwoord was absurd: "We moeten het wel doen, want het is te duur zoals het is en daarom zijn pijnlijke maatregelen nodig." Pijnlijk is echter geen argument voor een maatregel, maar juist ertegen. Pijnlijk is niet hetzelfde als goed, niet hetzelfde als nodig en geen garantie dat iets werkt. Het pijnlijk was een verkoopargument, waarmee de betreffende politicus wilde laten zien dat deze er niet op uit was om kiezers te winnen, maar maatregelen durfde te nemen die hem of haar impopulair zouden maken en kiezers zouden kosten, dit natuurlijk om uiteindelijk toch kiezers te winnen. Ook was het helemaal niet pijnlijk voor de politiek, maar pijnlijk voor de burger. Dit soort praat door politici is niet stoer en het is niet de politiek die moet gaan jammeren wanneer ze zelf vervelende maatregelen oplegt aan Nederlandse burgers. Maar kennelijk was het wel politiek haalbaar of politiek verkoopbaar, want de maatregel is ingevoerd.
Dat de maatregel geld zou gaan opleveren veronderstelt dat gezond blijven eigen verdienste is en ziek worden eigen schuld, zoals een no-claim bij autoverzekeringen veilig rijden beloont en onveilig rijden afstraft. Waarschijnlijk was dit idee echter te politiek incorrect om uit te spreken. Het is overigens typisch een idee van mensen die nooit ziek zijn geweest, waarmee ze controle denken te hebben over hun gezondheid. Ziek worden is echter niet je eigen schuld, maar meer te vergelijken met slachtoffer zijn van een ongeluk veroorzaakt door een ander en ook bij autoverzekeringen geldt geen verlies van no-claim als een ongeluk niet je eigen schuld is. Een andere veronderstelling zou kunnen zijn dat mensen vaak eigenlijk onnodig behandeld worden in het ziekenhuis. Het is echter de huisarts die mensen doorverwijst en dan wordt dit een brevet van onvermogen aan huisartsen, namelijk dat ze nodeloos zouden doorverwijzen. Van de patiënt wordt dan kennelijk verwacht dat deze daar dan actie tegen onderneemt. Niet naar de huisarts luisteren dus? Als huisartsen te vaak zouden doorverwijzen moet de schuld bij de huisartsen worden neergelegd en niet bij patiënten. Het is niet je eigen schuld als je ziek wordt en ook niet je eigen schuld als je huisarts je doorverwijst naar het ziekenhuis. Hierop verlies van de no-claim op een ziektekostenverzekering is onzinnig. Conceptueel rammelt de maatregel aan alle kanten, behalve als het erom gaat dat wie ziek is als straf meer moet betalen voor zijn verzekering.
De vraag was echter niet of de maatregel wel asociaal of pijnlijk genoeg was, maar of de zorg er goedkoper van zou worden. Zo niet, dan hoef je er niet aan te beginnen. Heel even doordenken geeft het antwoord. Het wordt goedkoper als je dingen die geld kosten maar eigenlijk niet nodig zijn minder of niet meer doet. Als je veronderstelt dat burgers en huisartsen min of meer normale mensen zijn, kan het effect van de maatregel alleen zijn dat nodige behandelingen zullen worden uitgesteld of niet gedaan en daarvan wordt het niet goedkoper of beter, maar duurder en slechter, omdat. behandelingen hierdoor te laat komen en daardoor moeilijker, duurder en soms zelfs onmogelijk worden. Inmiddels is het idee dan ook teruggedraaid. Jammer van het geld dat het invoeren en afschaffen van de maatregel heeft gekost. De maatregel, hoe pijnlijk ook, kon onmogelijk het beoogde effect hebben en dit was geheel voorspelbaar, maar er was niet over nagedacht. Het ging kennelijk niet om zinnig, maar om politiek interessant.
Echter, net zoals bezuinigen op je eigen gezondheid is misschien bezuinigen op de volksgezondheid hoe dan ook een slecht idee. Mensen die goed gezond zijn zijn gelukkiger, minder snel ziek en daardoor goedkoper en presteren beter. Dit zou meer kunnen opleveren dan het investeren in en onderhouden van een goede volks gezondheidszorg kost, ongeacht het bedrag dat hiervoor nodig is. De prijs voor een goede volksgezondheid is altijd lager dan de kosten door een slechte volksgezondheid en hierop bezuinigen is daardoor onmogelijk. De gezondheidszorg wordt hierdoor een taak waar geen geld mee kan worden verdiend, maar waarvan iedereen wil dat hij wordt gedaan en per definitie een overheidstaak. Waar mogelijk zullen dan de kosten vanzelf omlaag gaan, omdat het geld verdienen aan of zelfs uitbuiten van de gezondheidszorg door de private sector, bijvoorbeeld door medicijnproducenten en verzekeraars, stopt. Het bepalen van de inhoud van de zorg moet worden overgelaten aan de mensen die de gezondheidszorg uitvoeren, met name artsen, want alleen deze zijn in staat te bepalen welke behandelingen zinvol zijn, welke niet en hoe deze moeten worden gedaan. De kosten hiervoor zijn dan onvermijdelijk en zullen ongeacht de hoogte moeten worden betaald door de overheid uit belastinggeld. Einde discussie door de politiek.