IndexLast Update: 2025-07-22 08:17:27
Bezuinigen is proberen ergens geld uit te halen omdat je vindt dat je geld nodig hebt, maar zonder creatief idee of tegenprestatie.
Geld komt echter niet omdat je graag wil hebben. Geld komt omdat je het verdient en verdienen is iets anders dan ophalen door bezuinigen. Geld verdienen vraagt een idee waar anderen iets aan hebben en vervolgens meestal veel arbeid. Bezuinigen heeft beide niet in zich. Het bezuinigingsmotief is een wens en dat is niet hetzelfde als een idee en bezuinigen is niet hetzelfde als werken. Tegelijk is dit de verleiding om het te proberen. Je hoeft er niet voor te denken, niet creatief voor te zijn, niet voor te werken en voor geld verdienen moet dit allemaal wel en dit is moeilijk en je wordt er moe van.
Al klinkt bezuinigen verantwoordelijk, het is het niet. Het is onverantwoordelijk omdat het dingen die zijn opgebouwd om mensen, economie en maatschappij optimaal te laten functioneren afbreekt alsof deze ineens niet meer nodig zijn. Hierdoor gaat niet beter of efficiënter, maar juist slechter en minder efficiënt. Hier komt niets voor terug behalve achteruitgang, waardoor je steeds meer moet gaan bezuinigen totdat alles is op-bezuinigd en de maatschappij is gesloopt.
Bijvoorbeeld sociale zekerheid, een voor de hand liggende en gemakkelijke bezuinigingspost, immers een zwakke groep, zou er niet zijn geweest als het geen winst zou opleveren, hetzij direct, hetzij indirect, bijvoorbeeld doordat sociaal samenwerken efficiënter is dan ieder zo hard mogelijk alleen voor zichzelf. Dit in tegenstelling tot bezuinigen, dat leidt het tot asociaal denken en gedrag. Voor een samenleving is dit niet goed. Beschaving en sociaal denken zijn niet een kostenpost die onze welvaart vermindert maar de inkomstenbron die onze welvaart mogelijk maakt. Als je dit soort dingen afbreekt om geld op te halen, maak je de maatschappij en economie kapot. De grote veranderingen die hebben geleid tot onze huidige welvaart zijn niet de auto en het vliegtuig, zoals sommigen serieus schijnen te denken, maar het inzicht dat je met samenwerken in specialisatie verder komt dan met ieder voor zich. Onze welvaart, waaronder auto en vliegtuig, zijn hiervan niet de oorzaak maar slechts twee van de gevolgen. Een kosten-baten analyse is breder dan alleen kosten en baten voor jezelf. Ook kosten en baten voor een ander of voor het algemeen moeten worden meegenomen. Het gaat om het totaal van mensen en maatschappij.
Zelfs dat bezuinigen geld oplevert op de korte termijn is niet waar. Bezuinigen is namelijk net zo goed investeren, maar dan negatief, en kosten maken om kosten te drukken wordt al snel een vicieuze cirkel.
Om te bezuinigen wordt er bijvoorbeeld gereorganiseerd. Dit betekent geld uitgeven in de hoop dat het later terugkomt, investeren dus. Maar er was toch geen geld?
Bij een normale reorganisatie is er meestal een achterliggend idee dat zou moeten leiden tot een beter functioneren van het betreffende bedrijf of overheid. Bij een bezuinigingsreorganisatie is dit er niet. Het enige idee is dat er geld moet komen en wel zo snel mogelijk. Degelijke analyse vooraf gebeurt dan ook niet. Kosten hiervoor wil men niet maken en tijd ervoor niet nemen. Het gaat om de bezuiniging en hoe sneller de reorganisatie dan wordt uitgevoerd hoe meer resultaat denkt men. Het bezuinigingsargument zelf is voldoende, ook zonder onderbouwing. Bezuinigen geldt immers als fatsoenlijk, politiek correct en verantwoordelijk. Niemand durft dit tegen te spreken of zich af te vragen of de bezuinigingsreorganisatie niet meer schade toebrengt dan bezuinigt of wanneer de kosten voor het uitvoeren van de reorganisatie zullen zijn terugverdiend. Vanzelfsprekend is dergelijke reorganisatie een brevet van onvermogen aan de werknemers die in jaren werk door velen de organisatie vorm hebben gegeven. Het is zelfs een brevet van onvermogen aan het verleden in het algemeen, omdat pretendeert dat in het verleden opgebouwde zaken niet nodig zijn, echter zonder argumenten hiervoor.
Meestal wordt de bezuinigingsreorganisatie uitgevoerd door een kleine groep, vaak tijdelijke zeer dure leidinggevenden. Meestal ontbreekt bij deze groep interesse en kennis van de organisatie en werkzaamheden. Men is uitsluitend bezig met zelf scoren door het halen van de gestelde doelen en meestal worden deze gezien als het uitvoeren van de geplande reorganisatie voor de gestelde, meestal willekeurige, deadline, bijvoorbeeld het lopende boekjaar. Of de reorganisatie inderdaad leidt tot kostenvermindering is onbelangrijk, want men is slechts tijdelijk in dienst om de bezuinigingsreorganisatie. Betrokkenheid bij de betreffende organisatie ontbreekt. Er wordt niet gekeken naar werkzaamheden, maar alleen naar kosten voor werknemers voor het lopende jaar. In apparatuur of gebouwen wordt vaak juist geïnvesteerd, want deze vertegenwoordigen een vaste waarde, wordt er gedacht, maar zonder goede mensen zijn ze waardeloos. Het uiteindelijk resultaat is dat er niets wordt bezuinigd en hoge kosten worden gemaakt.
De financiële crises zijn veroorzaakt door topmanagers die probeerden geld te verdienen zonder werken of tegenprestaties, bijvoorbeeld door risicovolle financiële constructies, maar juist tijdens de financiële crisis waren er meer topambtenaren en managers in dienst dan ooit en waren ook hun salarissen hoger dan ooit. Maar hadden deze de crisis niet veroorzaakt? Jazeker, maar nu waren ze nodig om hem op te lossen door het doorvoeren van de bezuinigingen op de werkvloer en ten koste van de burgers in het land, al waren de problemen daar niet veroorzaakt, maar juist door het eerdere beleid door deze managers zelf. Dit is namelijk de gebruikte techniek. Problemen bestrijden door nog harder doorgaan met de dingen die ze veroorzaken, namelijk geld eruithalen zonder tegenprestatie door dezelfde mensen.
Ook het feit dat we al jaren bezig waren, immers ook voor 2008 was het voortdurend bezuinigen, maar dat het nog steeds niet genoeg was zegt dat niet dat bezuinigen een goed idee is waar nog meer van nodig is, maar dat het misschien niet werkt. Misschien ging het niet slecht ondanks maar dankzij de bezuinigingen Daarbij leidt negatief denken en roepen vanzelf tot het gewenste resultaat. Het demotiveert mensen, waardoor initiatieven en investeren afnemen, wat productiviteit remt. Dit is inderdaad wat de historie heeft laten zien. Met het bezuinigen was het er niet beter op geworden. Integendeel, er moest alleen maar steeds meer worden bezuinigd.
Natuurlijk kun je geen geld uitgeven dat er niet is, maar bezuinigen is net zo goed geld uitgeven dat er niet is, maar dan negatief. Geef het geld dan echt niet uit en blijf overal vanaf. Geld wordt in kleine beetjes verdiend door velen door lang en hard werken, niet door snelle spectaculaire maatregelen door enkelen die denken dat ze het wel even beter weten. Als het slecht gaat, is er geen geld om grote veranderingen door te voeren en kun je geen risico nemen. Dit betekent dat je moet werken in kleine, zekere stapjes en niet ondoordacht in grote stappen zomaar wat doen, zoals dit gebeurt bij bezuinigingsreorganisaties. Werkelijk bezuinigen gaat door je voortdurend af te vragen of dingen efficiënter kunnen en als hiervoor een mogelijkheid of idee ontstaat, dit te analyseren en als het goed blijkt te implementeren. Een typisch voorbeeld is het laten werken van een airco op zonne-energie. Je levert niets in, maar gebruikt wel minder fossiele brandstoffen. De betere oplossing is inderdaad de zonne-energie ten goede laten komen aan het elektriciteitsnet, zoals tegenwoordig wordt gedaan. Bezuinigen kan prima, maar niet zonder een achterliggend creatief idee en na analyse hiervan. Juist wanneer het goed gaat kunnen dit soort dingen worden gedaan. Juist dan is er ruimte om risico's te nemen en kunnen de kosten worden gemaakt om dingen te realiseren. Het lijkt een beetje op fietsen bij harde wind. Harder fietsen als de wind tegen is lukt niet, harder fietsen met wind mee om daarna door de tegenwind heen te komen lukt wel.
Zelfs botweg inleveren levert netto niets op dan verlies omdat je dingen die je nodig hebt kwijtraakt. Als dit had gekund, was het immers waarschijnlijk allang gedaan. Bijvoorbeeld de kachel lager zetten, het vervolgens koud hebben, daardoor je niet lekker voelen en vervolgens niet goed functioneren levert netto niets op dan verlies. De reden is dat het probleem niet wordt opgelost, in dit geval een tekort aan energie.
Het bezuinigingsmotief leidt niet tot kostenbesparen omdat het problemen niet oplost, maar tot kosten maken omdat het oplossingen voor problemen afbreekt.