IndexLast Update: 2025-07-20 14:18:07

Schijnveiligheid en zero-tolerance

Met overdag je licht aan ben je nog beter zichtbaar en dit is dus veiliger. Met je claxon continu aan val je helemaal op en dit is dus nog veiliger. Of toch niet misschien? Nee, inderdaad niet. Het gaat om het zien van dingen die belangrijk zijn en onderscheid maken. Als alle auto's overdag hun licht aanhebben, zien automobilisten verkeersdeelnemers zonder licht niet meer en gaan ze slechter opletten.

Daarnaast leidt dit soort denken tot een asociale mentaliteit en gedrag. Als je je maar hard genoeg manifesteert, gaan anderen wel opzij. Hetzelfde geldt voor valhelmen en fluoriserende kleding voor fietsers. Sterkere verkeersdeelnemers hoeven daardoor minder uit te kijken. De fietsers hebben immers valhelmen op. En als er toch wat gebeurt, had je jezelf maar moeten beschermen. Dit is het recht van de verkeersdeelnemer die zich het meest manifesteert, zichzelf het best beveiligt en daarmee het recht van de sterkste. Ook hier gaat het om onderscheid maken en mensen zelf hun keuzes laten maken. Wie zich onveilig voelt, gaat zich vanzelf beschermen. Daar hoef je geen regels voor te maken. Regels zijn tegen asociaal gedrag en geen rekening houden met mensen die minder sterk of minder goed beschermd zijn en niet een extra verplichting voor de toch al zwakkeren.

Hetzelfde geldt op de skipiste. Het grootste gevaar zijn mensen die niet goed kunnen skien, maar zich daar niet van bewust zijn en te hard gaan op gemakkelijke pistes. Natuurlijk hebben deze mensen helmen op om zich te beschermen, namelijk tegen zichzelf, maar skien ze anderen van achteren aan, met hoofdletsels bij de slachtoffers als gevolg. Die krijg je namelijk als je achterover valt, met name als je van achter uit balans gebracht wordt. Sinds de invoering van de verplichte valhelm op de skipiste is er een toename van dit soort letsels gesignaleerd. Deze is niet ondanks, maar dankzij de valhelmen.

Er is een grote toename van regels om het "veiliger" te maken. Op zijn slechtst leidt dit tot toename van gevaar en op zijn best tot een soort schijnveiligheid. Maar ook schijnveiligheid is een gevaar, want deze leidt tot minder goed opletten en juist asociale mensen gaan minder opletten en zich asocialer gedragen en juist daar komen ongelukken van. Regels die zwakkeren verplichten zich te beschermen tegen sterkeren zijn de omgekeerde wereld. Regels zijn er om het recht van de sterkste tegen te gaan en daarmee de zwakkeren te beschermen tegen de sterkeren.

Uiteindelijk wordt schijnveiligheid hypocriet. "Geen druppel alcohol voordat je 18 bent.", wordt er dan geroepen door de mensen die zichzelf fatsoenlijk vinden. En waar leidt dit toe? Onderdrukken van het probleem en niet op relatief jonge leeftijd leren met drank om te gaan, met problemen op latere leeftijd tot gevolg. En omdat de alcohol niet mag, gaat de jeugd dan maar roken. Het gaat om het leren van verantwoord en verstandig gedrag. Verbieden leert niets en doet dit niet.

Zero-tolerance is niet meer of minder dan het zo hard mogelijk handhaven op de kleinste overtredingen gemaakt door de zwakste groep. Keiharde boetes voor een paar kilometer per uur te hard rijden, direct boetes voor het te laat doen van belastingaangiften etc. Zero-tolerance mag stoer klinken, maar in werkelijkheid is het je laten gelden ten koste van de zwakste groep die zich het minst kan verdedigen en nauwelijks iets misdoet. Maar het levert wel veel geld op. De laagste boetes komen immers het vaakst voor en deze verhogen levert daardoor het meeste op.

De laagste boetes dan ook nog voorzien van extra vaste kosten, bijvoorbeeld administratiekosten, werkt helemaal perfect. Er komt dan heel veel keer een hoger bedrag binnen dan eigenlijk redelijk. Bijvoorbeeld 6 euro administratiekosten op verkeersboetes, het lijkt weinig, maar op een boete van 30 euro is 6 euro administratiekosten 20%. Als ongeveer de helft van de boetes dit soort boetes zijn, is het in totaal meer dan 10% van de totale inkomsten uit boetes. Tegelijk zijn het juist deze boetes die als het meest onrechtvaardig worden ervaren...

Uiteindelijk ontaarden schijnveiligheid zero-tolerance in een wereld waarin niets meer mag tenzij het is toegestaan. Dit is onveilig in plaats van veilig. Omdat alles zou zijn "geregeld en beveiligd" wordt men achteloos en opstandig en om toch te kunnen handelen moeten steeds regels worden overtreden, waardoor regels zinloos worden en verwarring en onveiligheid ontstaan.

"Alles zit op slot." lijkt heel veilig, maar is dit niet als iedereen de sleutel heeft omdat iedereen er bij moet kunnen. Het is zaak alleen te beveiligen en te beschermen waar dit echt nodig is. Dit is voor mensen te begrijpen en handhaven is dan gemakkelijker en minder nodig. Ook voorkomt het drievoudig zinloos werk namelijk het maken van een zinloze beveiliging en deze vervolgens zinloos handhaven en daarna zinloos weer openzetten omdat hij de boel nodeloos blokkeert.

Veel slechte regels, schijnveiligheid en zero-tolerance leveren geld op voor de handhaver. Weinig goede regels leveren geld op voor de maatschappij.