IndexLast Update: 2025-07-19 13:56:36
Regels en wetten zijn geen waarheden, maar afspraken om conflictsituaties voor te zijn of op te lossen. Bijvoorbeeld in het verkeer staat er bij kruisende verkeersstromen een verkeerslicht om te bepalen wie er eerst mag. Hetzelfde geldt voor de regel dat wie van rechts komt voorrang heeft. Logica of rechtvaardigheid is hier niet aan de orde. Het is een afspraak om niet steeds opnieuw te hoeven beslissen. Ook regels die wel lijken te zijn gebaseerd op logica kun je zien als oplossingen voor echte of mogelijke conflicten. Bijvoorbeeld dat je niet mag stelen. Als jij steelt, is dat voor jou geen probleem, maar wel voor degene van wie je steelt. Ook dit is een conflict, namelijk tussen jou als dader en de ander als slachtoffer. Hetzelfde geldt voor iemand doden, voor de dader geen probleem, voor het slachtoffer en zijn familie wel. Het conflict hoeft niet te zijn tussen twee mensen. Het kan ook zijn tussen groepen of een groep of overheid en een individu. Een voorbeeld is dat je geen afval op straat mag gooien. Voor jou misschien geen probleem, maar het moet op kosten van allemaal en daardoor de overheid worden opgeruimd.
Zoals te zien in het laatste voorbeeld, is de keuze van de regels vaak in het belang van de groep die ze gebruikt. Dit soort regels lijken dan logisch. Dit geldt ook voor de regel dat je niet mag stelen. Stelen toelaten zou ook het conflict oplossen. Wie dan zijn bezit niet goed beschermt raakt het kwijt. Het nadeel is dat er te veel tijd en energie besteed moet worden aan het beveiligen van bezit tegen diefstal en dit is niet goed voor de maatschappij of groep als geheel. Vandaar een verbod op diefstal. Je zou ook bezit kunnen afschaffen waardoor alles is van iedereen en stelen niet meer bestaat, maar niet kunnen rekenen op bijvoorbeeld je auto om naar je werk te gaan omdat een ander hem heeft is te onhandig. Vandaar de gemaakte keuze voor het bestaan van bezit. Hetzelfde geldt voor het overal weggooien van afval. Je zou het best kunnen toelaten en niet opruimen, maar dan wordt het onleefbaar. Vandaar de keuze het te verbieden, in het belang van de groep of gemeenschap.
Als mensen perfect zouden functioneren, zouden er geen regels nodig zijn. Iedereen zou immers direct de juiste oplossing voor elk conflict zien en doen. Het uitgangspunt bij het invoeren van regels is dat mensen niet perfect functioneren. Als mensen sociaal denken, maken regels de samenleving efficiënter. Bijvoorbeeld bij een kruising zouden beide partijen stil gaan staan en tot een oplossing komen, maar zonder regel duurt dit te lang. Als mensen asociaal denken, maken regels het veiliger en leefbaarder. Bij de kruising zullen ze niet stil staan en op elkaar botsen en daarom is er een regel die een van beiden voorschrijft te stoppen.
Regels zien als zo redelijk mogelijke afspraken in het belang van groep of maatschappij in plaats van deze te associeren met fatsoen of hoe we ons "goed" dienen te gedragen zou de acceptatie van regels gemakkelijker kunnen maken en zou duidelijker maken dat we ons beter aan regels kunnen houden dan deze te overtreden. Tegelijk kan er dan naar worden gestreefd regels zo logisch, begrijpelijk, efficiënt en foutloos mogelijk te laten zijn en het aantal regels zo klein mogelijk te houden.